ငယ်ေပါင်းြကီးေဖာ် ြမန်မာစာ - ေမာင်ခင်မင်(ဓနုြဖှူ)

​ေကျာင်း​သား​များ​ စာလံုး​ေပါင်း​သတ်ပံု မှန်ကန်​ေရး​အတွက် ဂရုြပုသင့်​ေသာအချက်များ​ကို ​ေဆွး​ေနွး​ခဲ့​သည်မှာ နှစ်ြကိမ် ရှိပါြပီ။ စာလံုး​ေပါင်း​သတ်ပံု မှား​ရြခင်း​၏ အ​ေြကာင်း​တစ်ရပ်ြဖစ်​ေသာ ' အသံတူ ၊​ အ​ေရး​ကွဲသည့်​ စာလံုး​များ​ ' နှင့်​ ပတ်သက်၍ ဆက်လက်တင်ြပ ​ေဆွး​ေနွး​စရာ ရှိ​ေနပါ​ေသး​သည်။
တ-သတ်၊​ ပ-သတ် ၊​ န-သတ်၊​ မ-သတ် တို့​နည်း​တူ မှား​ယွင်း​နိုင်​ေသာ စာလံုး​ေပါင်း​များ​မှာ င-သတ် နှင့်​ ဉ(ညက​ေလး​) သတ်၊​ လံုး​ြကီး​တင်ဆန်ခတ် နှင့်​ ဉ(ညက​ေလး​) သတ်၊​ လံုး​ြကီး​တင်ဆန်ခတ် နှင့်​ ည-သတ်၊​ ြင နှင့်​ ည ၊​ ယ နှင့်​ ရ တို့​ြဖစ်ပါသည်။

င-သတ် နှင့်​ ဥ-သတ် တို့​သည် အသံတူသည့်​အတွက် အချို့​စာလံုး​များ​ အ​ေရး​မှား​တတ်ပါသည်။ ' နာကျင်၊​ ​ေရွှကျင်၊​ ကျင်လည် ' တို့​ကို င-သတ် နှင့်​ ​ေရး​ရြပီး​၊​ ' ခါး​ကျဉ် (ခါး​ေသး​)၊​ ထံကျဉ် ' တို့​ကို ဥ-သတ် နှင့်​ ​ေရး​ရသည်။ ထို့​အတူ ' ြကင်နာ နှင့်​ ​ေရှာင်ြကဉ် ' ၊​ ချင် (စား​ချင်​ေသာက်ချင်) နှင့်​ ချဉ် (အရသာချဉ်) ချင်း​နင်း​ နှင့်​ ချဉ်း​ကပ် လက်​ေရွး​စင် နှင့်​ ဖိတ်စဉ်၊​ ညှင်း​ (အနာ) နှင့်​ ညှဉ်း​ဆဲ၊​ ညှဉ်း​ ဆိုး​ဆိုး​ ပျင်း​ရိ နှင့်​ ပျဉ်း​တွဲတွဲ ၊​ ဖျင်အကင်္ျီ နှင့်​ ရန်ပွဲဖျဉ် ၊​ ညံ့​ဖျင်း​ နှင့်​ စပ်ဖျဉ်း​ဖျဉ်း​ တို့​သည် ယှဉ်တွဲ​ေလ့​လာသင့်​ေသာ စာလံုး​ေပါင်း​သတ်ပံုများ​ ြဖစ်သည်။

မှား​တတ်​ေသာ စာလံုး​ေပါင်း​သတ်ပံုတစ်မျိုး​မှာ လံုး​ြကီး​တင်ဆန်ခတ်နှင့်​ ည-သတ် ြဖစ်ပါသည်။ တစ်စံုတစ်ခု စတင်၍ ထွင်သည်ကို ' တီထွင် ' ဟု​ေရး​ရပါသည်။ (လယ်ထဲယာထဲတွင် တီ​ေကာင်များ​ကို ထွင်ြပရှင်း​လင်း​ရသည်ကို အစွဲြပု၍ ဤသို့​ေရး​ရြခင်း​ြဖစ်သည်ဟု မှတ်သား​ရဖူး​ပါသည်) ' တည်​ေထာင် ' ကျ​ေတာ့​ ည-သတ် နှင့်​ ​ေရး​ရပါသည်။

' သီး​ရင့်​ ၊​ ရင့်​သီး​ ၊​ သီး​နင်း​ ၊​ ခါး​ခါး​သီး​သီး​ ' တို့​ကို လံုး​ြကီး​တင်ဆန်ခတ်နှင့်​ ​ေရး​ရြပီး​ ' သည်း​ထန် ' ကို ည-သတ် နှင့်​ ​ေရး​ရ​ေြကာင်း​ကိုလည်း​ ဂရုြပုရန်ြဖစ်သည်။ ' ထင်း​တစ်စီး​ ' ဟုဆိုလျှင် လှည်း​နှင့်​တစ်စီး​စာဟု ဆိုရာ​ေရာက်၍ ' ထင်း​တစ်စည်း​ ' ဟုဆိုလျှင်မူ ြကိုး​နှင့်​စည်း​ထား​ေသာ ထင်း​စည်း​တစ်စည်း​ဟု ဆိုရာ​ေရာက်ပါသည်။

ြင နှင့်​ ည သည်လည်း​ မှား​တတ်​ေသာ စာလံုး​ေပါင်း​တစ်တွဲြဖစ်သည်။ ြငာသံ​ေပး​ နှင့်​ လိမ်ညာ ၊​ သို့​ေသာ်ြငား​လည်း​ နှင့်​ လင်မယား​ညား​ ၊​ ြငိတွယ် နှင့်​ မီး​ညှိ၍ညိ ၊​ ြငီး​ေငွ့​ နှင့်​ ညီး​ညီး​ေတာက်​ေလာင် ၊​ ြငူစူ နှင့်​ ညည်း​ညူ ၊​ ြငိုြငင် နှင့်​ ညိုမည်း​ ၊​ ရန်ြငိုး​ နှင့်​ ညိုး​ညိုး​ညံညံ ၊​ ြငင်း​ခံု နှင့်​ ညင်း​ေပျာင်း​ တို့​ကို နှိုင်း​ယှဉ်ြကည့်​နိုင်ပါသည်။
ဉ (ညက​ေလး​) နှင့်​ ည (ညြကီး​) ကိုလည်း​ ခွဲြခား​မှတ်ရန်ြဖစ်သည်။ ဉ (ညက​ေလး​) သည် ပါဋ္ဌိစာလံုး​ြဖစ်၍ ' ဉာတကာ၊​ ဉာဉ်၊​ ဉာဏ် ' တို့​ကို ဉ (ညက​ေလး​) နှင့်​ ​ေရး​မှမှန်ပါသည်။ ည(ညြကီး​) မှာမူ ြမန်မာစာလံုး​ြဖစ်၍ ' လိမ်ညာ၊​ ဆူညံ ' စသည်တို့​ကို ညြကီး​နှင့်​ေရး​ရပါသည်။ စာ​ေရး​ဆရာ ' ဦး​ဉာဏ ' ကို ' ဦး​ညာဏ ' ဟူ၍​ေရး​လျှင် မှား​တတ်ပါသည်။ ပါဋ္ဌိစာလံုး​ြဖစ်၍ ' ဉာဏ ' ဟု ​ေရး​မှ မှန်ပါလိမ့်​မည်။

ယ နှင့်​ ရ သည်လည်း​ မှား​တတ်သည့်​ စာလံုး​ေပါင်း​ြဖစ်သည်။ ' ​ေယာင်ယမ်း​ ' နှင့်​ ' ​ေရာင်ရမ်း​ ' ဆိုပါစို့​။ မှား​ယွင်း​ြပီး​ လုပ်ကိုင်​ေြပာဆိုသည်ကို ' ​ေယာင်ယမ်း​ ' ၊​ ​ေဖာ​ေရာင်သည်ကို ' ​ေရာင်ရမ်း​ ' ဟု ခွဲြခား​ရပါသည်။ ထွန်ယက်နှင့်​ ရက်ကန်း​ရက်၊​ ဟုတ်ပါရဲ့​ နှင့်​ ယဲ့​ယဲ့​က​ေလး​ ၊​ အ​ေပါ်ယံ နှင့်​ အြခံအရံ ၊​ ယိုး​စွပ် နှင့်​ ရိုး​သား​ တို့​သည်လည်း​ အလား​တူ ခွဲြခား​သံုး​မည့်​ စာလံုး​များ​ ြဖစ်ပါသည်။

ထပ်တူ တူ​ေသာ အသံတူမျိုး​ မဟုတ်​ေစကာမူ အသံတူ ဖတ်ရြခင်း​ေြကာင့်​ မှား​ေလ့​ရှိ​ေသာ စာလံုး​ေပါင်း​မှာ ' ​ေန့​လယ် နှင့်​ ​ေန့​လည် ' ြဖစ်ပါသည်။ လည် ကို လယ် ဟု အသံထွက်​ေသာ​ေြကာင့်​ ' ​ေန့​လယ် ' ဟု ​ေရး​ရမည့်​ေနရာတွင် ' ​ေန့​လည် ' ဟု မှား​ေရး​တတ်ပါသည်။ အလယ်ပိုင်း​ကို ဆိုလိုြခင်း​ြဖစ်သည့်​အတွက် ' ​ေန့​လယ် ' ဟု ​ေရး​မှ မှန်ပါသည်။
အ​ေစ့​အဆန်က​ေလး​ဟု ထင်သည့်​အတွက် မျက်စိ ကို မျက်​ေစ့​ ဟု မှား​ေရး​ြခင်း​လည်း​ ရှိပါသည်။ ​ေမး​ေစ့​ကျ​ေတာ့​ ' ​ေမး​စိ ' ဟု အသံထွက်​ေသာ်လည်း​ ' ​ေမး​ေစ့​ ' ဟု​ေရး​မှမှန်ပါသည်။ ' ​ေနာက်​ေစ့​ ' သည်လည်း​ ထိုသ​ေဘာအတိုင်း​ြဖစ်ပါသည်။ ယှဉ်ြပီး​မှတ်သား​လျှင် မမှား​နိုင်ပါ။
အသံချင်း​နီး​စပ်ြပီး​ မှား​တတ်​ေသာ စာလံုး​ေပါင်း​အတွဲတစ်ခုမှာ ' ခါ ' နှင့်​ ' ကာ ' ြဖစ်ပါသည်။ အချိန်အခါကို ဆိုလိုလျှင် ' ခါ ' ဟုသံုး​ရြပီး​ ' လျက် ' နှင့်​ အသံုး​တူ​ေသာ ' စကား​ဆက် ' ကိုမူ ' ကာ ' ဟု သံုး​ရပါသည်။ နံနက်ချိန်ခါ၊​ နက်ြဖန်ခါ တို့​တွင် ' ခါ ' ြဖစ်ြပီး​ သွား​ကာ၊​ လာကာ၊​ ​ေနကာ တို့​တွင် ' ကာ ' ြဖစ်ပါသည်။
ြမန်မာစာလံုး​ေပါင်း​ သတ်ပံုကျမ်း​တွင် ' ပဲ ' နှင့်​ ' ဘဲ ' ၊​ ' ဖူး​ ' နှင့်​ ' ဘူး​ ' ၊​ ' ဖက် ' နှင့်​ ' ဘက် ' တို့​ကို ခွဲြခား​၍ သံုး​ထား​သည်မှာလည်း​ မှတ်သား​စရာြဖစ်ပါသည်။ ' လူပဲ၊​ နတ်ပဲ၊​ ဟုတ်တာပဲ ' ဟူ​ေသာ အသံုး​များ​တွင် ' ပဲ ' ကို သံုး​ြပီး​ ' မသွား​ဘဲ၊​ မလာဘဲ ' ဟူ​ေသာ အသံုး​များ​တွင် ' ဘဲ ' ကို သံုး​ပါသည်။ မ-နှင့်​ တွဲလျှင် ' ဘဲ ' ၊​ မ-နှင့်​ မတွဲလျှင် ' ပဲ ' ဟု ခွဲြခား​မှတ်နိုင်သည်။ ' လုပ်ဖူး​သည်၊​ သွား​ဖူး​သည် ' တို့​တွင် ' ဖူး​ ' ကိုသံုး​ရြပီး​ ' မသွား​ဘူး​၊​ မလာဘူး​ ' တို့​တွင် ' ဘူး​ ' ကို သံုး​ရပါသည်။ ' တွဲဖက်၊​ ​ေပွ့​ဖက် ' တို့​တွင် ' ဘူး​ ' ကို သံုး​ရပါသည်။ ' တွဲဖက်၊​ ​ေပွ့​ဖက် ' တို့​တွင် ' ဖက် ' ြဖစ်ြပီး​၊​ ' ​ေတာင်ဘက်၊​ ​ေြမာက်ဘက် ' တို့​တွင် ' ဘက်' ြဖစ်ပါသည်။
ြကိယာ နှင့်​ နာမ် ကို ဖ နှင့်​ ဘ ခွဲသံုး​ပံုလည်း​ ရှိပါသည်။ ' စာဖွဲ့​သည် ' ကို ' ဖွဲ့​ ' ။ ' ​ေတာဘွဲ့​ ၊​ ​ေတာင်ဘွဲ့​ ' ဘွဲ့​သီချင်း​ကို ' ဘွဲ့​' ဟု သံုး​ပု့​မျိုး​ ြဖစ်ပါသည်။

' တ ' နှင့်​ ' တစ် ' သည်လည်း​ ဂရုြပု ခွဲြခား​ရမည့်​ စာလံုး​ေပါင်း​ြဖစ်ပါသည်။ ' တစ် ' ဟူ​ေသာ အ​ေရအတွက် အဓိပ္ပါယ် ​ေဆာင်သည့်​ စာလံုး​များ​ကို ' တစ် ' ဟု ​ေရး​ရန်ြဖစ်ပါသည်။ ' တစ်ကိုယ်​ေတာ်၊​ တစ်ခါတစ်​ေခါက်၊​ တစ်ခုခု၊​ တစ်ြခမ်း​၊​ လူတစ်စုတစ်ပိုင်း​၊​ တစ်ြပိုင်တည်း​၊​ တစ်သီး​ပုဂ္ဂလ ' စသည်တို့​ြဖစ်သည်။ ' တစ် ' အဓိပ္ပါယ်မရလျှင်မူ ' တ ' ဟု သံုး​ရန်ြဖစ်ပါသည်။ ' တကွ ၊​ တကွဲတြပား​ ၊​ တြခား​ ၊​ တငိုငိုတရီရီ ၊​ တ​ေစ့​တ​ေစာင်း​ ၊​ တထစ်ချ ၊​ တ​ေပျာ်တပါး​ ၊​ တဖျပ်ဖျပ်လန့်​ ၊​ တလွဲတ​ေချာ် ' စသည်တို့​တွင် ' တ ' သည် ​ေရှ့​က ဆက်သံုး​ရသည့်​ ​ေရှ့​ဆက်စကား​မျိုး​ ြဖစ်ပါသည်။

' တ ' မှန်သမျှ ' တစ် ' ​ေရး​ရမည်ဟု ပံု​ေသသတ်မှတ်ထား​ြပီး​ ' တကွ ' ကို ' တစ်ကွ ' ၊​ ' တကယ် ' ကို ' တစ်ကယ် ' ၊​ ' တ​ေစ့​တ​ေစာင်း​ ' ကို ' တစ်​ေစ့​တစ်​ေစာင်း​ ' ဟူ၍ အချို့​မှား​ေရး​တတ်ပါသည်။ ' တခါတ​ေလ ၊​ တစ်ခုတ​ေလ ၊​ တစ်​ေန့​တြခား​ ' တို့​တွင် ' တ​ေလ ' ' တြခား​ ' တို့​ကို ' တစ် ' ဟု မ​ေရး​ရ​ေြကာင်း​ ဂရုြပုရန်ြဖစ်ပါသည်။ ' တစ် ' အဓိပ္ပါယ် မရ​ေသာ​ေြကာင့်​ မ​ေရး​ြခင်း​ ြဖစ်သည်ဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။
' သူလည်း​ မလာ ၊​ ငါလည်း​ မသွား​ ' ဟူ​ေသာ အသံုး​မှ ' လည်း​ ' ကို ' လဲ ' ဟု အသံထွက်​ေသာ်လည်း​ ' လည်း​ ' ဟု ​ေရး​ရပါသည်။ ဤသ​ေဘာကို ဂရုမြပုဘဲ ' လဲ ' မှန်သမျှ ' လည်း​ ' ဟု ​ေရး​ရမည်ဟူ၍ ပံု​ေသမှတ်ြပီး​ စကား​ေြပာခန်း​များ​တွင် ' သူ ဘယ်ကလာသလည်း​ ၊​ သူ ဘယ်သူလည်း​ ' ဟု မှား​ေရး​ြကသည်ကိုလည်း​ ​ေတွ့​ရသည်။ ​ေမး​ခွန်း​ကို အဆံုး​သတ်​ေသာ ' လဲ ' ဟူ​ေသာ အသံုး​ကိုမူ ' လဲ ' ဟုပင် ​ေရး​ရပါသည်။
​ေနာက်ထပ် ခွဲသံုး​သည့်​ အသံုး​တစ်ခုမှာ ၎င်း နှင့်​ လည်း​ေကာင်း​ ြဖစ်ပါသည်။ ၎င်းလူသည် ၊​ ၎င်းကိစ္စကို ၊​ ၎င်းြပင် ၊​ ၎င်းသည် ဟူ၍ တစ်ခုခုကို ညွှန်း​ဆိုလျှင် ' ၎င်း ' ကိုသံုး​ရပါသည်။ ' ဆရာ​ေသာ်လည်း​ေကာင်း​၊​ ဆရာမ​ေသာ်လည်း​ေကာင်း​ လာမည် ' ဟူ​ေသာ အသံုး​မျိုး​တွင်မူ ' လည်း​ေကာင်း​ ' ကို သံုး​ရပါသည်။ စင်စစ် ' ၎င်း ' သည် ' လည်း​ကာင်း​ ' ၏ အတို​ေကာက် ြဖစ်ပါသည်။ သူ့​ေနရာနှင့်​သူ ယခုလို ခွဲြခား​သံုး​ြခင်း​ ြဖစ်ပါသည်။ အချို့​က ' ၎င်း ' မသံုး​ရ ၊​ ' လည်း​ေကာင်း​ ' သာ သံုး​ရမည်ဟု ထင်ြပီး​ ' လည်း​ေကာင်း​လူသည် ' ' လည်း​ေကာင်း​ကိစ္စကို ' စသည်ြဖင့်​ မှာသံုး​တတ်ြကပါသည်။ သံုး​သည့်​ေနရာလိုက်ြပီး​ ခွဲြခား​သံုး​ရန် ြဖစ်ပါသည်။

ဤမျှဆိုလျှင် ဂရုြပု​ေလ့​လာသင့်​သည့်​ စာလံုး​ေပါင်း​သတ်ပံုများ​ ြခံုငံုမိ​ေလာက်ပါြပီ။ ြမန်မာစာလံုး​ေပါင်း​ သတ်ပံုကျမ်း​ကို လက်ကိုထား​ြပီး​ စာဖတ်ရာတွင်လည်း​ စာလံုး​ေပါင်း​သတ်ပံုကို ဂရုြပုဖတ်ရှုလျှင် စာလံုး​ေပါင်း​သတ်ပံု မှား​ေရး​တတ်သည့်​ ြပဿနာ ​ေြပလည်နိုင်စရာရှိသည်ဟု သ​ေဘာရပါသည်။