ငယ်ေပါင်းြကီးေဖာ် ြမန်မာစာ - ေမာင်ခင်မင်(ဓနုြဖှူ)

​ေကျာင်း​သား​တစ်​ေယာက်သည် ြမန်မာစာကို သူငယ်တန်း​က စသင်ရသည်။ အတန်း​တိုင်း​မှာ ြမန်မာစာပါသည်။ ဆယ်တန်း​ေအာင်​ေတာ့​လည်း​ ြမန်မာစာကို တက္ကသိုလ်မှာ ဆက်သင်ရ​ေသး​သည်။ ထို့​ေြကာင့်​ ' ြမန်မာစာ ' ဆို​ေသာ ဘာသာရပ်သည် ​ေကျာင်း​သား​မှန်သမျှ၏ ငယ်​ေပါင်း​ြကီး​ေဖာ် သူငယ်ချင်း​ြကီး​သဖွယ် ြဖစ်​ေနသည်။

ထိုမျှ ထိ​ေတွ့​ရင်း​နှီး​ေသာ​ေြကာင့်​ေပလား​ေတာ့​ မသိပါ။ ​ေကျာင်း​သား​အ​ေတာ်များ​များ​က ြမန်မာစာကို ခပ်​ေပါ့​ေပါ့​ သ​ေဘာထား​ြကသည်။ ဘယ်လို​ေြဖ​ေြဖ ​ေအာင်မှတ်ရသည့်​ ' ငယ်နိုင် ' လို သ​ေဘာထား​ြကသည်။ စာ​ေမး​ပွဲနီး​ကာမှ ဖုတ်ပူမီး​တိုက် ကပ်ကျက်ြပီး​ ​ေြဖလျှင်လည်း​ သာသာက​ေလး​ ​ေအာင်နိုင်သည့်​ ဘာသာရပ်အြဖစ် မှတ်ယူြကသည်။ တကယ်တန်း​ကျ​ေတာ့​ သူတို့​ထင်သ​ေလာက် မလွယ်လှပါ။

ြမန်မာစာနှင့်​လည်း​ စာ​ေမး​ပွဲကျနိုင်သည်ပင် ြဖစ်သည်။ ပိုဆိုး​သည်က ထိုခပ်​ေပါ့​ေပါ့​ သ​ေဘာထား​ သူများ​သည် ဆယ်တန်း​ေအာင်ြပီး​သည်အထိ ြမန်မာစာကို အမှား​မှား​အယွင်း​ယွင်း​ ​ေရး​ေနြကြခင်း​ြဖစ်သည်။ ဘွဲ့​ရြပီး​သူများ​ထဲမှာပင် ြမန်မာစာကို ​ေြဖာင့်​ေအာင်မ​ေရး​တတ်သူများ​ ရှိ​ေနပါ​ေသး​သည်။

ထိုသို့​မြဖစ်သင့်​သည်ကား​ အမှန်ပင်ြဖစ်ပါသည်။ ြမန်မာြဖစ်ပါလျက် ြမန်မာစာကို ​ေပါ့​ေပါ့​တန်တန် သ​ေဘာထား​ြခင်း​သည် လိုလား​အပ်​ေသာကိစ္စမဟုတ်ပါ။ ြမန်မာြဖစ်ပါလျက် ြမန်မာစာကို​ေြဖာင့်​ေအာင် မ​ေရး​တတ်ြခင်း​သည် ြကီး​မား​ေသာ ချွတ်ယွင်း​ချက် ြဖစ်ပါသည်။

​ေကျာင်း​သား​ဘဝ ငယ်စဉ်ကတည်း​ကပင် ြမန်မာစာကို အ​ေလး​ထား​သည့်​စိတ်ဓာတ် ကိန်း​ေအာင်း​ေန​ေအာင် ထိန်း​ကွပ် ပျိုး​ေထာင်​ေပး​ရပါလိမ့်​မည်။ ကိုယ့်​လူမျိုး​၊​ ကိုယ့်​စာ​ေပကို ​ေလး​စား​ြမတ်နိုး​ တန်ဖိုး​ထား​စိတ်များ​ ရင်ထဲမှာစွဲြမဲ​ေန​ေအာင် လမ်း​ညွှန် ​ေပး​ရပါလိမ့်​မည်။

​ေကျာင်း​သား​၏ ငယ်​ေပါင်း​ြကီး​ေဖာ်ြဖစ်​ေသာ ြမန်မာစာကို အ​ေလး​ထား​ေလ့​လာ​ေရး​အတွက် အ​ေထာက်အပံ့​ြပုနိုင်မည့်​ အချက်များ​ကို ယခုစတင်​ေဆွး​ေနွး​ရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။
ြမန်မာစာ​ေလ့​လာသည့်​ ​ေကျာင်း​သား​တစ်​ေယာက်အဖို့​ အနိမ့်​ဆံုး​လိုအပ်ချက်တစ်ခုမှာ ' စာလံုး​ေပါင်း​သတ်ပံု မှန်​ေအာင် ​ေရး​နိုင်ြခင်း​ ' ပင်ြဖစ်ပါသည်။ စာလံုး​ေပါင်း​သတ်ပံုသည် စာအ​ေရး​အသား​ဆိုင်ရာ စည်း​ကမ်း​ချက်တစ်ခုြဖစ်သည်။ စာ​ေရး​ရာတွင် စာလံုး​ေပါင်း​သတ်ပံု မှန်​ေအာင်မ​ေရး​လျှင် စည်း​ကမ်း​မလိုက်နာရာ​ေရာက်သည်။ အချို့​ေနရာတွင် စာလံုး​ေပါင်း​သတ်ပံုမှား​လျှင် အနက် အဓိပ္ပါယ် လွဲသွား​တတ်သည်။ ချစ်သူမိန်း​က​ေလး​အား​ ' တို့​နှစ်​ေယာက်​ေပါင်း​ရဖို့​ နီး​ပါြပီ ' ဟု​ေရး​ရမည်ကို ' တို့​နှစ်​ေယာက်​ေပါင်း​ရဖို့​ နည်း​ပါြပီ ' ဟုစာလံုး​ေပါင်း​မှား​ြပီး​ ​ေရး​မိသည့်​အတွက် အဓိပ္ပါယ်​ေြပာင်း​ြပန်ြဖစ်သွား​ြပီး​ ချစ်သူနှစ်​ေယာက် ဒုက္ခ​ေရာက်ရပံုကို စာလံုး​ေပါင်း​သတ်ပံု ပညာရှင်ြကီး​တစ်​ေယာက် သာဓက​ေဆာင်ဖူး​ပါသည်။
ဤ​ေဆာင်း​ပါး​တွင် မှား​တတ်​ေသာ စာလံုး​ေပါင်း​သတ်ပံု အချို့​အ​ေြကာင်း​ ​ေဆွး​ေနွး​လိုပါသည်။ မှား​ပံုတစ်မျိုး​မှာ အသံထွက်ကိုလိုက်၍ မှား​ြခင်း​ြဖစ်သည်။ သာဓကြပရလျှင် ' ကရုဏာ ၊​ ကတိစကား​ ၊​ က​ေလး​ ၊​ ဆီး​သီး​ ' တို့​ကို အသံထွက်ရာတွင် ' ဂရုဏာ ၊​ ဂတိစကား​ ၊​ ခ​ေလး​ ၊​ ဇီး​သီး​ ' ဟူ၍ ထွက်သည့်​အတွက် အသံထွက်ကိုလိုက်ြပီး​ ထိုအတိုင်း​ စာလံုး​ေပါင်း​မိ​ေသာအခါ မှား​ယွင်း​သွား​ပံုမျိုး​ြဖစ်သည်။

' ဟထိုး​ ' သံပိုြပီး​ အသံထွက်​ေလ့​ရှိသည့်​ စကား​လံုး​များ​ကိုလည်း​ ' ဟထိုး​ ' ထည့်​ေရး​မိတတ်ြကပါသည်။ ' မြကာမီ ' ကို ' မြကာမှီ ' ၊​ ' မင်အိုး​ ' ကို ' မှင်အိုး​ ' ၊​ ' ​ေလး​ြမား​ ' ကို ' ​ေလး​ြမှား​ ' ၊​ ' သွား​လျက် လာလျက် ' ကို ' သွား​လျှက် လာလျှက် ' ဟူ၍ ဟထိုး​ ပိုထည့်​ြပီး​ ​ေရး​မိြခင်း​မှာလည်း​ အသံထွက်ပံု​ေြကာင့်​ပင်ြဖစ်သည်။
​ေနာက်မှ မှား​ပံုတစ်မျိုး​မှာ ' ​ေရး​ချ ' မပါဘဲ ပါသည်ထင်ြပီး​ ​ေရး​ချ ထည့်​ေရး​မိတတ်ြခင်း​ြဖစ်သည်။ ' ​ေဘး​ဥပဒ် ' ကို ' ​ေဘး​ဥပါဒ် ' ၊​ ' ဒဏ်​ေငွ ' ကို ' ဒါဏ်​ေငွ ' ၊​ ' အနာဂတ် ' ကို ' အနာဂါတ် ' ဟူ၍ မှား​ေရး​ပံုမျိုး​ြဖစ်သည်။

' ခန္ဓာကိုယ် ' တွင် ' ကိုယ် ' ကို ယ - သတ် ထည့်​ေရး​ရသည်ကိုစွဲြပီး​ ' ပင်ကိုမူလ ' ကို ' ပင်ကိုယ်မူလ ' ဟု ယ - သတ် ထည့်​ေရး​မိသည့်​ အမှား​မျိုး​လည်း​ ရှိတတ်ပါသည်။
ပါဋ္ဌိစာလံုး​များ​ကို မှား​ေရး​တတ်ြခင်း​မှာမူ ရင်း​နှီး​ကျွမ်း​ဝင်မှု မရှိသည့်​အတွက် မှား​ေရး​ြခင်း​ြဖစ်ဖို့​ များ​ပါသည်။ ဉ (ညက​ေလး​) နှင့်​ ည (ညြကီး​) ြဖစ်သည်။ ' ဌ ' ​ေနရာတွင် လည်ရစ်ပါ​ေသာ ' ဋ္ဌ ' ကို မှား​ေရး​ြခင်း​၊​ ' ဌ ' ​ေနရာတွင် ' ဍ ' ကို မှား​ေရး​ြခင်း​ စသည့်​အမှား​မျိုး​ြဖစ်သည်။ ပါဋ္ဌိတွင် ဉ (ညက​ေလး​) နှစ်လံုး​ဆင့်​လျှင် ည(ညြကီး​) ြဖစ်သည်။ ထို့​ေြကာင့်​ ' ပညာ ' ၊​ ' ပံုည ' ဟု ​ေရး​လျှင် (ပဉ် + ဉာ + ပုဥ + ဥ) ဟု ဖတ်ရသည်။ ' ဉာဏ် ' ကျ​ေတာ့​ ဉ (ညက​ေလး​) ြဖင့်​သာ ​ေရး​သည်။ ပါဋ္ဌိစာလံုး​ မဟုတ်လျှင်မူ ' ည ' ကို သံုး​သည်။ ' ညအခါ ၊​ လိမ်ညာသူ ၊​ အညာ​ေြမ ' စသည်တို့​တွင် ' ည ' ကို သံုး​သည် ။ ထိုအသံုး​များ​ေရာ​ေထွး​ြပီး​ ' ဉာဏ် ' ကို ' ညာဏ် ' ဟု ​ေရး​မိလျှင် စာလံုး​ေပါင်း​မှား​ပါသည်။
ထို့​အတူ လည်ရစ်ပါ​ေသာ ဌ (ဌဝမ်း​ဘဲ) သည် ဋ နှင့်​ ဌ ​ေပါင်း​ထား​ြခင်း​ြဖစ်သည်။ ထို့​ေြကာင့်​ ' အဋ္ဌမ ' ဟု ​ေရး​လျင် (အဉ် + ဌမ) ဟုဖတ်ရသည်။ ' ြပဋ္ဌာန်း​ ' ဟု​ေရး​လျှင် (ြပဋ်း​ + ဌာန်း​) ဟုဖတ်ရသည်။ ရိုး​ရိုး​ ' ဌ ' မှာမူ လည်ရစ်မပါရပါ။ ' ဌာန ' ကို ' ဋ္ဌာန ' ဟု ရစ်ထည့်​ေရး​လျှင် စာလံုး​ေပါင်း​မှား​ပါသည်။

မှား​ေလ့​ရှိ​ေသာ စာလံုး​တစ်လံုး​မှာ ' သဏ္ဍာန် ' ြဖစ်သည်။ ' ဏ ' ​ေအာက်ကစာလံုး​မှာ ' ဌ ' ြဖစ်သည်။ (ပံုနှိပ်စာလံုး​တွင် ဌ ကို တည့်​တည့်​ေရး​လျှင် ​ေြခ​ေထာက်ရှည်ြပီး​ ​ေနရာယူသည့်​အတွက် ဌ ကို ​ေမှာက်လျက် ပံုနှိပ်စာလံုး​ လုပ်ထား​ြခင်း​ြဖစ်သည်။) ထိုစာလံုး​ကို ဌ မှန်း​မသိသြဖင့်​ ' သဏ္ဍာန် ' ဟု ' ဍ ' ထည့်​ြပီး​ေရး​တတ်ြကသည်။ မှား​ေနကျအမှား​တစ်ခု ြဖစ်ပါသည်။ (' ဘဏ္ဍာ​ေငွ ' တွင်မူ ' ဏ '​ေအာက်က ' ဍ ' မှန်ပါသည်။)
ပါဋ္ဌိစာလံုး​မဟုတ်ဘဲ စာလံုး​ချင်း​ဆင်၍ အ​ေရး​မှား​ပံုမျိုး​လည်း​ ရှိပါသည်။ ' ြမန်မာ ၊​ ကျန်း​မာ ၊​ မိန်း​မ ' ဟု​ေရး​ရမည့်​အစား​ ' ြမမ္မာ ၊​ ကျမ္မာ ၊​ မိမ္မ ' ဟု မှား​ေရး​တတ်ြကပါသည်။ ' မိန်း​မ ' ​ေရး​ထံုး​နှင့်​ပတ်သက်၍ သတ်ပံုပညာရှင်တစ်ဦး​က မှတ်​ေလာက် သား​ေလာက် မိန့်​ဆိုဖူး​ပါသည်။ ထိုပညာရှင်က ​ေလာကမှာ မိန်း​မ နှစ်မျိုး​ရှိ​ေြကာင်း​ တစ်မျိုး​မှာ ' မိန်း​မ ' ြဖစ်၍ ​ေနာက်တစ်မျိုး​မှာ ' မိမ္မ ' ြဖစ်​ေြကာင်း​။ ' မိန်း​မ ' ကို သတ်ပံုမှန်​ေအာင် ​ေရး​တတ်သူတို့​၏ စာများ​တွင် ​ေတွ့​နိုင်​ေြကာင်း​၊​ ' မိမ္မ ' ကိုမူ မိမ္မ သွား​ရန်၊​ ​ေယာကျာ်း​သွား​ရန် ဟု ​ေရး​ေလ့​ရှိသည့်​ အိမ်သာလို​ေနရာမျိုး​တွင် ​ေတွ့​နိုင်​ေြကာင်း​ မိန့်​ဆိုထား​ြခင်း​ြဖစ်ပါသည်။

စာလံုး​ေပါင်း​ သတ်ပံုကိစ္စသည် အ​ေရး​ြကီး​ပါသည်။ ြမန်မာမင်း​များ​လက်ထက် အမျိုး​မျိုး​ကွဲြပား​ေန​ေသာ စာလံုး​ေပါင်း​သတ်ပံုများ​ကို ပညာရှင်များ​ညှိနှိုင်း​ြပီး​ ဘယ်စာလံုး​ေပါင်း​အတိုင်း​ လိုက်နာ၍ ​ေရး​ရမည်ဟု ြပဋ္ဌာန်း​ဖူး​သည့်​ အစဉ်အလာရှိပါသည်။ ယခု​ေခတ်တွင်လည်း​ ြမန်မာစာအဖွဲ့​က ပညာရှင်များ​ စု​ေပါင်း​ညှိနှိုင်း​ကာ ' ြမန်မာစာလံုး​ေပါင်း​ သတ်ပံုကျမ်း​ ' ကို ြပုစုထုတ်​ေဝထား​ြပီး​ ြဖစ်ပါသည်။ ထိုကျမ်း​တွင် ြပဋ္ဌာန်း​သတ်မှတ်ထား​ေသာ စာလံုး​ေပါင်း​သတ်ပံုအတိုင်း​ အား​လံုး​က လိုက်နာ​ေရး​သား​ြကရပါသည်။

​ေကျာင်း​သား​များ​အ​ေနနှင့်​ ြမန်မာစာလံုး​ေပါင်း​ သတ်ပံုကျမ်း​ကို ​ေလ့​လာနိုင်လျှင် ​ေကာင်း​ပါသည်။ ​ေလ့​လာရန် လက်လှမ်း​မမီ​ေသး​လျှင်လည်း​ မိမိတို့​ဖတ်ရှု​ေသာ ပံုနှိပ်စာလံုး​များ​၊​ မဂ္ဂဇင်း​များ​ကို ဖတ်ရင်း​ စာလံုး​ေပါင်း​သတ်ပံုကိုပါ ခရီး​သွား​ဟန်လွဲ သတိြပုမှတ်သား​သွား​မည်ဆိုလျှင် စာ​ေရး​သည့်​အခါ စာလံုး​ေပါင်း​သတ်ပံု အမှား​နည်း​သွား​ြပီး​ လိုက်အပ်ချက်တစ်ရပ်ကို ြဖည့်​ဆည်း​ြပီး​ ြဖစ်သွား​လိမ့်​မည်ဟု သ​ေဘာရပါသည်။